طب سنتی در ایران قدمت زیادی دارد و یکی از تکنیکهای درمانی که استفاده میکند، ماساژ درمانی است. ماساژ یک روش درمان غیرتهاجمی است که برای بسیاری از افراد ریسک بسیار پایین دارد. ماساژ یکی از روشهای فیزیوتراپی است که در آن از مالش و فشار دادن اندامها به وسیله دست، پا یا ابزارهای دیگر برای بهبود سلامت و درمان استفاده میکردند. علاوه بر مزایای ماساژ درمانی برای وضعیت فیزیکی بدن،
نتایج بررسیهای انجام شده بر روی برخی از انواع ماساژ نشان میدهدکه این روشها میتوانند تأثیر زیاد بر شرایط روحی فرد داشته باشند.
در واقع تأثیر روانی ماساژ درمانی از طریق ریلکس کردن عضلات و افزایش تولید ماده شیمیایی طبیعی اندورفین در بدن است که باعث ایجاد احساس خوب و خوشایند برای فرد میشود. نحوه انجام ماساژ توسط فرد درمانگر یا ماساژور از طریق دستان وی اعمال می شود؛ اما ممکن است که وی از ساعد، آرنج و پای خود نیز استفاده کند، البته این روال در انواع ماساژ متفاوت است.
هدف از ماساژ درمانی چیست؟
هدف اصلی در ماساژ درمانی، تنظیم حرارت بدن و کمک به دفع مواد زائد است. این نوع ماساژ درمانی بر اساس شدت، سرعت، مدت و نحوه انجام به پنج دسته صلب، نرم، معتدل، کثیر و خشن تقسیم میشود. به نظر میرسد که عمده تفاوت ماساژ ایرانی با دیگر سبکهای ماساژ درمانی نه در نحوه اجرای آن بلکه در توجه ویژه به شرایط خاص هر فرد و دلیل اختلال پیش آمده است.
فواید ماساژ درمانی
- ماساژ درمانی برای کاهش فشار خون و اضطراب مفید است.
- افسردگی را در طول چند جلسه بهبود میبخشد.
- برای کمردردهای مزمن مفید است.
- در سرطانهای پیشرفته درد را کاهش میدهد و بهبود وضعیت روحی و جسمی بیمار مؤثر است.
- ماساژدرمانی باعث ترشح موادی مانند سروتونین و اندورفین میشوند که درد را کاهش میدهند.
- رطوبت را در بدن نگه میدارد.
- مواد زائدی که در بدن تجمع کردهاند از بین میبرد.
- خونرسانی به مغز و سایر اعضای بدن را سرعت میبخشد.
- باعث جذب بهتر مواد غذایی و گوارش بهتر در بدن میشود.
- خستگیها، ناراحتیها و کوفتگیهای بدن را از بین میبرد.
- خروج ادرار، جذب و انتقال مواد در بدن را تسهیل میکند.
- بسیاری از بیماریهای عصبی مانند فلج، رعشه، تشنج و بیماریهایی مانند نارساییهای کبدی، اسهال، قولنج، و بسیاری دیگر را درمان میکند.
انواع ماساژ درمانی
ماساژ صلب و لین:
ماساژ سخت یا صلب بدن را قوی می کند و مناسب ورزشکارانی است که می خواهند بدنشان قوی شود و یا آماده ی مسابقات شوند و یا افرادی که بدن آنها سست شده است و نیاز دارند تا بدنشان قوی شود، و یا افرادی که دچار شکستگی شده اند و برای توانبخشی نیاز به ماساژ صلب دارند. به طور کلی این نوع ماساژ بیشتر برای افراد عضلانی تجویز می شود.
ماساژ لین یا نرم بدن:
را شل و سست می کند و مناسب افرادی است که دچار اسپاسم هستند، افرادی که مزاج خشک دارند، لاغر هستند، خشکی مفصل دارند و به طور مداوم دچار اسپاسم می شوند. این ماساژ از نظر قدرت باید ملایم باشد. گاهی اوقات تحت عنوان ماساژ ریلکسی از آن نام برده می شود. ماساژ صلب، عضو را قوی می کند و ماساژ لین عضو را متخلخل و نرم می کند و انقباضات را از بین می برد.
ماساژ های طولانی یا کوتاه مدت:
همانطور که ورزش های طولانی مدت باعث تحلیل رفتن و لاغری می شود ماساژ طولانی مدت نیز باعث لاغری می شود. افرادی که برای لاغری از ماساژ استفاده می کنند باید ماساژ های یک ساعته و مکرر دریافت کنند و برعکس، ماساژ های کوتاه مانند ماساژهای لین می تواند باعث سستی و نرمی و ریلکس شدن عضلات بدن شود.
ماساژ های سریع و یا کند:
مالش های سریع مانند ورزش های سریع حرارت بدن را بالا میبرد. مثلاً برای از بین بردن سردی در پاهای بیمار از ماساژهای سریع ولی کوتاه مدت استفاده می کنیم تا آن موضع گرم شود. اگر ماساژ سریع در طولانی مدت استفاده شود با افزایش حرارت و از بین بردن رطوبت قدرت تحلیل برندگی آن افزایش پیدا میکند. ماساژ کند نیز آرام کننده و ریلکس کننده است.
ماساژ خشن با وسایل خشن:
استفاده از پارچه ها یا سنگ هایی که سطح آن کمی زبر و خشن باشد و یا بافت زبری داشته باشد عضو را بیشتر تحریک می کند، عضو را تقویت می کند و باعث بهبود خونرسانی و حتی حجم آوری می شود؛ اما اگر این نوع ماساژ طولانی مدت باشد باز هم منجر به تحلیل برندگی اعضا می شود.
ماساژهایی که با وسایل نرم انجام میشود باعث بهبود گردش خون سطحی عضو می شود و بیشتر در مناطق حساس بدن مانند صورت استفاده می شود که باعث از بین رفتن لک ها و حجم آوری آن نیز می شود.
ماساژ با روغن های سرد و یا گرم:
مواد مورد استفاده در ماساژ نیز به دو دسته ی سرد و گرم تقسیم می شوند. روغن های گرم مثل بابونه، سیاهدانه، خرزهره، بادام تلخ، کنجد، سیر، زنجبیل،ابوخلسا، و سقز معمولاً برای سرد مزاجان و یا گرم کردن موضعی که مستعد سردی است در گرم مزاجان استفاده می شود. روغن های سرد مانند روغن بنفشه، گشنیز، خیار، و نیلوفر، معمولاً برای گرم مزاجان و برای زیبایی، حجم دهی، نرم کنندگی و رطوبت بخشی پوست های خشک استفاده می شود.